Τι είναι η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία;
Η ΥΚΤ είναι ένας γρήγορος μη φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός που προέρχεται απ’ τις άνω κοιλότητες της καρδιάς. Οι κόλποι βρίσκονται ανατομικά πάνω απ’ τις κοιλίες και γι’αυτό ο όρος υπερκοιλιακή. Ο όρος ταχυκαρδία αναφέρεται σε γρήγορη καρδιακή συχνότητα άνω των 100 σφύξεων/λεπτό.
Οι ασθενείς εμφανίζουν ποικιλία συμπτωμάτων σε είδος κι ένταση. Ορισμένες φορές όμως μπορεί να είναι τελείως ασυμπτωματικοί.
Το αίσθημα παλμών (αντίληψη των παλμών της καρδιάς, αίσθηση φτερουγίσματος στο στήθος) είναι ένα πολύ κοινό σύμπτωμα κατά την διάρκεια του επεισοδίου ΥΚΤ. Μπορεί να διαρκέσει από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι και πολλές ώρες. Μερικές φορές μπορεί να αισθανθείτε δύσπνοια ή αίσθημα πίεσης ή πόνου στο στήθος.
Ορισμένες φορές οι ασθενείς μπορεί να αισθανθούν ζάλη ή και να χάσουν τις αισθήσεις τους (γνωστό ως συγκοπή), όμως αυτό είναι αρκετά σπάνιο.
Παρά το γεγονός ότι τα συμπτώματα αυτά μπορεί ν’ ανησυχήσουν τον ασθενή, σε γενικές γραμμές, στην πλειοψηφία τους οι ΥΚΤ δεν είναι απειλητικές για την ζωή.
Παρ’όλα αυτά, εάν αναπτυχθούν κάποια απ’ τα παραπάνω συμπτώματα, πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Πώς διαγιγνώσκεται η ΥΚΤ;
Το ΗΚΓ είναι μια καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς και πραγματοποιείται με την τοποθέτηση ηλεκτροδίων στο στήθος και τ’ άκρα του ασθενούς. Εάν ο ασθενής εμφανίζει ΥΚΤ κατά την διάρκεια του ΗΚΓ, μπορεί να τεθεί με αρκετή ασφάλεια, η ύπαρξη και το είδος της αρρυθμίας. Ένας 24ωρος καταγραφέας ρυθμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την συνεχή παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού.
Αυτός ο τύπος παρακολούθησης είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για να καταγράψει ασυμπτωματικές ή πολύ συχνές διαταραχές του καρδιακού ρυθμού. Για τους ασθενείς εκείνους που οι αρρυθμίες εμφανίζονται λιγότερο συχνά, ένας καταγραφέας συμβαμάτων (cardio memo) μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Ο ασθενής μπορεί να κρατήσει τον καταγραφέα συμβαμάτων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (πχ 1-2 εβδομάδες) και να τον ενεργοποιήσει όταν εμφανιστούν τα συμπτώματά του, ώστε ο ιατρός να τ’ αναλύσει αργότερα.
Ποιές είναι οι αιτίες ΥΚΤ;
Η ΥΚΤ προκύπτει από προβλήματα στο ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς, που προκαλούν την εμφάνιση μιας πολύ γρήγορης καρδιακής συχνότητας.
Μπορεί να προκαλείται από μια εκ γενετής επιπλέον ηλεκτρική σύνδεση στην καρδιά (σύνδρομο Wolff Parkinson White), ή μπορεί ν’αναπτυχθεί σε μια κατά τ’άλλα φυσιολογική καρδιά. Μπορεί να πυροδοτηθεί από επιπλέον έκτοπες καρδιακές συστολές, αλκοόλ, καφείνη, στρες ή κάπνισμα.
Τι θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν για την αντιμετώπιση της ΥΚΤ;
Μόλις τεθεί η διάγνωση, ο ιατρός θα συζητήσει μαζί σας τις θεραπευτικές επιλογές. Εάν τα συμπτώματά σας δεν είναι συχνά ή ενοχλητικά, μπορεί ν’ αποφασίσετε να μην τεθείτε υπό κάποια θεραπεία (ο ιατρός θα σας συμβουλέψει εάν αυτή είναι μια σωστή επιλογή).
Φάρμακα μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση ασθενών με ΥΚΤ. Ο ιατρός θα συζητήσει μαζί σας τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα, τα οφέλη και τις παρενέργειες.
Μια επέμβαση που ονομάζεται Ηλεκτροφυσιολογική Μελέτη, επιτρέπει στον ιατρό να εντοπίσει τυχόν ανωμαλίες του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς που πιθανότατα ευθύνονται για τα συμπτώματά σας.
Μόλις βρεθεί η ανωμαλία του ηλεκτρικού συστήματος, ο ιατρός, για ορισμένους ασθενείς με ΥΚΤ, μπορεί ν’ αποφασίσει να προβεί σ’ επέμβαση κατάλυσης, ως εναλλακτική επιλογή των φαρμάκων. Η επέμβαση αυτή έχει ως σκοπό την οριστική θεραπεία του ανώμαλου καρδιακού ρυθμού, καταστρέφοντας εκείνα τα κύτταρα της καρδιάς που ευθύνονται για το αίσθημα παλμών.
Ο ιατρός θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ωφέλη και του κινδύνους της επέμβασης και θα σας συμβουλέψει εάν αυτή είναι η σωστή επιλογή για εσάς.
Τι μπορώ να κάνω όταν εμφανίσω ΥΚΤ;
Οι γρήγοροι καρδιακοί ρυθμοί που εμφανίζονται ξαφνικά, μπορούν συχνά να τερματιστούν με την διενέργεια κάποιων απλών ‘’trick’’ που αποκαλούνται ‘’φυσιολογικές μανούβρες’’. Αυτές είναι απλές κι ασφαλείς στην διενέργειά τους και μπορεί να επαναφέρουν την καρδιά στον φυσιολογικό της ρυθμό. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί κανείς να αποφύγει να προσφύγει στο νοσοκονομείο ή να καλέσει ασθενοφόρο.
Εάν δεν νιώθετε καλά όταν ξεκινήσει η ΥΚΤ, για παράδειγμα έχετε πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή νιώθετε ζάλη, καλέστε ασθενοφόρο χωρίς καθυστέρηση.
Ίσως να είναι χρήσιμο να καταγράψετε την συχνότητα με την οποία εμφανίζεται η ΥΚΤ. Εάν κρίνεται ότι τα συμπτώματά σας χειροτερεύουν ή η μέθοδος που χρησιμοποιείται για να σταματήσετε την ΥΚΤ δεν αποδίδει πλέον, μην ανησυχείτε. Μιλήστε στον οικογενειακό σας ιατρό, ο οποίος θα είναι σε θέση να σας συστήσει κάποιον αρρυθμιολόγο, με τον οποίο μπορείτε να συζητήσετε περαιτέρω θεραπευτικές επιλογές.
‘’Φυσιολογικές μανούβρες’’
Αυτές αποτελούν ‘’trick’’ που μεταβάλλουν τα νευρικά αντανακλαστικά στο σώμα μας για μερικά δευτερόλεπτα. Πολλοί τύποι καρδιακών αρρυθμιών πυροδοτούνται από αλλαγές στα αντανακλαστικά αυτά και μπορούν επίσης να τερματιστούν από ενεργοποίηση των τελευταίων. Παρακάτω γίνεται αναφορά των τεχνικών αυτών, βάση της αποτελεσματικότητας αλλά και της ευκολίας διενέργειάς τους.
‘’Δοκιμασία Valsava’’
Αυτός είναι ένας τρόπος σύντομης αύξησης της πίεσης μέσα στο στήθος. Ξαπλώστε ή καθίστε, πάρτε μια βαθειά ανάσα και μετά ‘’σφιχτείτε’’, όπως κατά την αφόδευση.
Εάν σας είναι δύσκολο το παραπάνω, μπορείτε να έχετε το ίδιο αποτέλεσμα παίρνοντας αρχικά μια βαθειά ανάσα και στη συνέχεια φυσώντας, βάζοντας τον αντίχειρα στο στόμα σας, προσπαθώντας να έχετε την λιγότερο πιθανή απώλεια αέρα. Οποιαδήποτε μέθοδο κι αν χρησιμοποιήσετε, φροντίστε η προσπάθειά σας να διαρκέσει περίπου 20 δευτερόλεπτα και στη συνέχεια εκπνεύστε φυσιολογικά.
Είναι σημαντικό να κάνετε τα παραπάνω ξαπλωμένος ή σε καθιστή θέση. Εάν τα προσπαθήσετε στεκόμενος όρθιος, μπορεί να εμφανίσετε προλιποθυμική τάση. Συνήθως, εάν η δοκιμασία είναι αποτελεσματική, θα φανεί αμέσως μετά την εκπνοή. Εάν ‘’δεν δουλέψει’’ με την πρώτη φορά, προσπαθείστε ξανά, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εάν μπορείτε.
‘’Μασάζ καρωτιδικού κόλπου’’
Αυτό είναι στην πραγματικότητα πιο αποτελεσματικό, αν πραγματοποιηθεί σ’εσάς από κάποιον άλλον. Η δοκιμασία αυτή δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί σε κάποιον με γνωστή καρωτιδική νόσο ή σε γηραιότερους, ειδικά με ιστορικό αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Ποτέ μην κάνετε μασάζ ταυτόχρονα και στις δυο καρωτιδικές αρτηρίες γιατί μπορεί να προκαλέσετε συγκοπτικό επεισόδιο!
Στα πλάγια του λαιμού είναι αισθητός ο σφυγμός της καρωτιδικής αρτηρίας. Προσεκτικά, κάντε μασάζ, κάνοντας κυκλικές κινήσεις με τα δάχτυλά σας για περίπου 15 δευτερόλεπτα, στην περιοχή που είναι αισθητός ο σφυγμός. Συνήθως πραγματοποιείται στην δεξιά πλευρά του λαιμού. Απομακρύνεται τα δάχτυλά σας κι επανεκτιμήστε.
Εάν το αίσθημα παλμών συνεχίζεται, ξαναπροσπαθείστε.
‘’Αντανακλαστικό κατάδυσης’’
Πρόκειται για ένα αντανακλαστικό που προκαλεί μικρή ελάττωση της καρδιακής συχνότητας όταν βουτάμε στο νερό. Μερικές φορές αυτό είναι αρκετό για να σταματήσουμε έναν γρήγορο καρδιακό ρυθμό. Γεμίστε μια λεκάνη με παγωμένο νερό και μετά βυθίστε πλήρως το πρόσωπό σας σ’ αυτό για 1-2 δευτερόλεπτα.
Έμεση/Ερυγές
Ένας απ’τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να προκαλέσετε μεταβολή σ’ένα αντανακλαστικό είναι να προκαλέσετε έμετο. Αυτό ωστόσο μπορεί να μην είναι απαραίτητο. Ερεθίζοντας απλά το πίσω μέρος του φάρυγγά σας, μπορεί να σας δημιουργηθεί το αίσθημα της έμεσης που μπορεί να είναι αρκετό για να σταματήσει έναν γρήγορο καρδιακό ρυθμό. Αυτό μπορείτε να το κάνετε χρησιμοποιώντας μια οδοντόβουρτσα, με την οποία προσεκτικά αγγίζετε το πίσω μέρος του φάρυγγα, πίσω απ’ την γλώσσα.
Μια άλλη τεχνική που λειτουργεί μερικές φορές σ’ ορισμένους ανθρώπους, αν κι όχι τόσο αποτελεσματική όσο η προηγούμενη, είναι το να πιείτε μια γουλιά από πολύ παγωμένο νερό. Προσέξτε όμως να περιορίσετε την ποσότητα αυτή, γιατί άν η αρρυθμία δεν σταματήσει και πρέπει να πάτε στο νοσοκομείο, είναι καλύτερα να μην είναι γεμάτο το στομάχι σας.
Οι παραπάνω είναι οι πιο κοινά χρησιμοποιούμενες τεχνικές, όμως ο κάθε άνθρωπος βρίσκει συχνά άλλες που είναι πιο αποτελεσματικές σ’αυτόν. Μερικές φορές ένας βήχας ή μια βαθειά ανάσα κατά την έναρξη του αισθήματος παλμών μπορεί να είναι αρκετά για να σταματήσουν την αρρυθμία.
Εάν χρησιμοποιείτε κάποια απ’ τις τεχνικές αυτές κι είναι αποτελεσματικές για εσάς, καλό είναι να το αναφέρετε στον ιατρό σας, καθώς μπορεί να φανεί χρήσιμο στην διαφορική διάγνωση της αρρυθμίας. Γενικά οι τεχνικές αυτές λειτουργούν καλά για πολλούς γρήγορους ομαλούς καρδιακούς ρυθμούς, αλλά συνήθως είναι αναποτελεσματικές για γρήγορους ανώμαλους καρδιακούς ρυθμούς, όπως η κολπική μαρμαρυγή.
Πηγή British Heart Foundation